Η απαρχή των αγώνων

Οι αρχαίοι Έλληνες δεν γνώριζαν την ακριβή χρονική στιγμή και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Πολυάριθμες μυθικές αφηγήσεις αποδίδουν την ίδρυση και την οργάνωσή τους σε θεούς, ημίθεους ή ήρωες, οι οποίοι αποτέλεσαν τα πρότυπα για τους θνητούς ώστε να συνεχίσουν την ευγενή άθληση ως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Εκτός, όμως, από τις μυθολογικές αναφορές για το θέμα, υπάρχουν και οι “ιστορικές” αναφορές, τις οποίες μπορεί κανείς να αντλήσει από τις αρχαίες πηγές, καθώς και οι πιο χειροπιαστές, ανασκαφικές ενδείξεις.

Η εμφάνιση αθλητικών αγώνων ως θεσμού στην Ολυμπία τον 8ο αι. π.Χ. αποτελεί την αναβίωση πολλών μυκηναϊκών εθίμων και συνηθειών μέσα στο νέο θρησκευτικό ιστορικό ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο της νέας εποχής που διαδέχθηκε την πτώση του μυκηναϊκού κόσμου. Στην αρχαία γραμματεία η ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων θεωρείται ως απλή αναβίωση μετά από μια μακρά περίοδο διακοπής. Η αφετηρία τους εντάσσεται στην τοπική λατρεία του ήρωα Πέλοπα, που θεωρήθηκε ως ο μυθικός ιδρυτής των αγώνων. Οι αγώνες έχουν στοιχεία της μυκηναϊκής ηρωολατρείας καθώς και των επιτάφιων άθλων που διοργάνωσε ο Αχιλλέας όπως αναφέρει ο Όμηρος, προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πατρόκλου.

Η παλαιότερη και ισχυρότερη αρχαία παράδοση για την ίδρυση των Ολυμπιακών Αγώνων αναφέρεται στο ψευδοησιόδειο ποιητικό έργο του 7ου ή 6ου αι. π.Χ. Ἡηία, ἡ Γυναικών κατάλογοι και θεωρεί ως ιδρυτή των αγώνων του Φρύγα πρίγκιπα Πέλοπα, ο οποίος νίκησε σε αρματοδρομία τον βασιλιά της Πίσας Οινόμας, πήρε την κόρη του Ιπποδάμεια ως σύζυγο και έγινε βασιλιάς μιας μεγάλης περιοχής δίνοντας το όνομά του σε όλη την Πελοπόννησο.

Μια άλλη παράδοση που πρωτοεμφανίζεται στον Πίνδαρο στο α΄ μισό του 5ου αι. π.Χ. θεωρεί ως ιδρυτή των αγώνων του μεγάλο Θηβαίο ήρωα Ηρακλή, μετά τη νικηφόρα εκστρατεία του εναντίον του βασιλιά της Ήλιδας Αυγεία, ο οποίος είχε αρνηθεί να του καταβάλει αμοιβή για τον καθαρισμό των σταύλων του. Η μεν πρώτη άποψη για τον Πέλοπα αποδίδεται στους Πισάτες τους παλαιότερους μυκηναίους κατοίκους. της περιοχής, η δε δεύτερη για τον Ηρακλή, στα νέα δωρικά φύλα που κατέκτησαν την Ήλιδα και εγκατέστησαν στην Ολυμπία το δικό τους Θεό, τον Δία που έγινε ο μεγάλος θεός του ιερού και των αγώνων.

Με βάση τον πρώτο κατάλογο των ολυμπιονικών, που συνέταξε ο Ιππίας το 400 π.Χ. η ιστορική παράδοση τοποθετεί την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων στο 776 π.Χ. Όμως, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η χρονολογία αυτή εκπροσωπούσε όχι την ίδρυση, αλλά την επανίδρυση των αγώνων, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα διακοπής, το οποίο υπολόγιζαν ότι ισοδυναμούσε με 28 ολυμπιάδες. Επιπλέον, όπως είναι γνωστό, οι αρχαίες πηγές που αναφέρονται στο συγκεκριμένο θέμα παρουσιάζουν αντιφάσεις μεταξύ τους, ενώ η αυθεντικότητα του έτους 776 π.Χ. είχε αμφισβητηθεί ήδη από την αρχαιότητα. Πολλά στοιχεία συνηγορούν στη διαπίστωση ότι τόσο η χρονολογία έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων όσο και ο κατάλογος των ολυμπιονικών, που είναι ένα από τα σημαντικότερα αποδεικτικά στοιχεία της, αποτελούν μεταγενέστερες επινοήσεις. Σε αντίστοιχο συμπέρασμα οδηγούν τόσο η μελέτη των αρχαίων γραπτών πηγών όσο και τα ίδια τα ανασκαφικά ευρήματα στο ιερό της Ολυμπίας.

Εκθεσιακές ενότητες – Κάτοψη

Τα Νέμεα – The Nemean Games

Τα Νέμεα καθιερώθηκαν ως Πανελλήνιοι Αγώνες το 573 π.Χ. Η τέλεσή τους γινόταν κάθε δύο χρόνια στην Νεμέα που βρίσκεται στα ανατολικά χαμηλά υψώματα των Αρκαδικών ορέων ανάμεσα σε διάφορες φυλετικές ενότητες… Δείτε Περισσότερα εδώ