Γυναίκες και άθληση

Γυναίκες και άθληση

Η συμμετοχή των γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν καθολικά απαγορευμένη, όπως και η εισοδός τους στο Στάδιο για την παρακολούθηση των αγωνισμάτων. Μάλιστα υπήρχε πρόβλεψη οι παραβάτιδες να θανατωθούν με πτώση από το Τυπαίο Όρος. Η μοναδική γυναίκα που είχε τη δυνατότητα να παρακολουθεί τους αγώνες ήταν η ιέρεια της Δήμητρας Χαμύνης, παλιάς θεότητας του τόπου που σχετίζεται με τη γη και τη γεωργία (χαμύνη <χαμαί = χάμω, δηλαδή κάτω). Η ιέρεια καθόταν στον βωμό της θεάς, στο βόρειο πρανές του Σταδίου.

Μοναδική εξαίρεση γυναικείας παρουσίας μέσα στο Στάδιο της Ολυμπίας αποτελεί η Ροδίτισσα Καλλιπάτειρα, κόρη του ολυμπιονίκη Διαγόρα και μέλος οικογένειας ολυμπιονικών, η οποία κατά τη διάρκεια της 96ης Ολυμπιάδας (396 π.Χ.) παραβίασε την απαγορευτική διάταξη, μπήκε κρυφά στο Στάδιο και παρακολούθησε το γιο της Πεισίροδο να αγωνίζεται και να κερδίζει στην πυγμαχία. Οι ελλανοδίκες όμως δεν την τιμώρησαν, σεβόμενοι την αθλητική ιστορία της οικογένειάς της.

Μοναδικοί αθλητικοί αγώνες γυναικών που τελούνταν στην Ολυμπία ήταν τα Ηραία. Είχαν θεσπιστεί στην Ολυμπία και τελούνταν κάθε 4 χρόνια προς τιμήν της Ήρας, συζύγου του Δία, σε εντελώς διαφορετικό χρόνο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Λέγεται ότι πρώτη διοργάνωσε τους αγώνες η Ιπποδάμεια για να Ευχαριστήσει την Ήρα για τον γάμο της με τον Πέλοπα

Στα Ηραία διαγωνίζονταν νεαρά κορίτσια και όχι παντρεμένες γυναίκες, σε αγώνα δρόμου μήκους 500 ποδών, δηλαδή περίπου 100 μέτρων σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: παιδική εφηβική και νεανική. Οι αθλήτριες έτρεχαν με λυτά μαλλιά και κοντά χιτώνα, ενώ οι νικήτριες βραβεύονταν με στεφάνι αγριελιάς και κομμάτια από την ιερή αγελάδα που θυσιαζόταν προς τιμήν της Ήρας.

Γυναίκες όμως αναδείχθηκαν ολυμπιονίκες στα αγωνίσματα των ιππικών αγώνων ως ιδιοκτήτριες αλόγων. Πρώτη από αυτές ήταν η Κυνίσκα, κόρη του βασιλιά της Σπάρτης Αρχιδάμου.

Τμήμα κυκλικής βάσης του αγάλματος της Κυνίσκας, κόρης του βασιλιά της Σπάρτης Αρχιδάμου και αδελφής του Αγησιλάου. Πάνω στην επιφάνειά της είναι χαραγμένο τετράστιχο επίγραμμα, στο οποίο η Κυνίσκα καυχιέται ότι είναι κόρη και αδελφή βασιλιάδων και η μόνη γυναίκα ολυμπιονίκης στην Ελλάδα (396 και 392 π.Χ). Οι γυναίκες μπορούσαν να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες μόνο ως ιδιοκτήτριες ίππων για τα ιππικά αγωνίσματα ή τις αρματοδρομίες. Η Κυνίσκα ήταν η πρώτη γυναίκα που έθρεψε άλογα για να πάρει μέρος στους αγώνες και νίκησε στο τέθριππο. Στο βάθρο είχε στηθεί το άγαλμά της με το τέθριππο και τον ηνίοχο, που δεν διασώθηκαν, αλλά είναι γνωστό ότι ήταν έργα του τεχνίτη Απελλού. Το εντυπωσιακό ανάθημα βρισκόταν στο ναό του Δία στην Ολυμπία. Επιγραφή: ΣΠΑΡΤΑΣ ΜΕΝ [ΒΑΣΙΛΗΕΣ ΕΜΟΙ] ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΙ Α[ΡΜΑΤΙ Δ ΩΚΥΠΟΔΩΝ ΙΠΠΩΝ] ΝΙΚΩΣΑ ΚΥΝΙΣΚΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΑΝΔ ΕΣΤΑΣΕ ΜΟΝ[ΑΝ] Δ ΕΜΕ ΦΑΜΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΚ ΠΑΣΑΣ ΤΟ[Ν] ΔΕ ΛΑΒΕ[Ι]Ν ΣΤΕΦΑΝΟΝ…ΑΠΕΛΛΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΛΕΟΣ ΕΠΟΗΣΕ. Στοιχεία εκθέματος Χρονολόγηση: Κλασική περίοδος, 390-380 π.Χ. Τόπος Εύρεσης: Αρχαία Ολυμπία, Βρέθηκε στην Άλτη βορείως του Πρυτανείου. Διαστάσεις: μήκος: 0,49 μ., ύψος: 0,342 μ. Υλικό: μελανός λίθος Αριθμός Ευρετηρίου: Λ 529 Copyright: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Μετάβαση στο περιεχόμενο