Τα αγωνίσματα: ο δρόμος

Οι αγώνες δρόμου γίνονταν στο στάδιο, έναν ισόπεδο διαμορφωμένο χώρο, το μήκος του οποίου διέφερε από περιοχή σε περιοχή ανάλογα με τον πόδα που χρησιμοποιούσαν ως μονάδα μέτρησης (π.χ. πους Ολυμπίας: 0,32045 – πους Δελφών: 0,296 μ.). Έτσι το στάδιο της Ολυμπίας είχε μήκος 192.28 μ. των Δελφών 177, 5 μ. Την άφεση και το τέρμα του στίβου, που στην αρχή ήταν απλές γραμμές χαραγμένες στο χώμα αποτελούσαν από τον 5ο αι. π.Χ. οι βαλβίδες, μόνιμες μακρόστενες λίθινες πλάκες, που έφεραν κατά μήκος δύο συνεχείς παράλληλες εγκοπές. Πάσσαλοι τοποθετημένοι σε κοιλότητες ξεχώριζαν τις θέσεις των δρομέων. Πιο πολύπλοκο ήταν το σύστημα άφεσης του σταδίου της Ισθμίας. Το σημείο στροφής για τους αγώνες δρόμου, που ξεπερνούσαν το μήκος ενός απλού σταδίου, ονομαζόταν “καμπτήρ” και δηλωνόταν με κιονίσκο ή πάσσαλο.

Τα αγωνίσματα του δρόμου ήταν.

Το στάδιον, ο κατ’ εξοχήν δρόμος ταχύτητας, κατά τον οποίο οι δρομείς έπρεπε να διανύσουν μια φορά το μήκος του σταδίου. Σημερινή αντιστοιχία: 200 μ. περίπου.

Ο δίαυλος ήταν κι αυτός δρόμος ταχύτητας κατά τον οποίο έπρεπε να διανυθεί δύο φορές το μήκος του παλιού. Σημερινή αντιστοιχία: δρόμος 400 μ. περίπου.

Ο ίππιος, δρόμος ημιαντοχής κατά τον οποίο έπρεπε να διανυθεί τέσσερις φορές το μήκος του σταδίου. Σημερινή αντιστοιχία: δρόμος 800 μ. περίπου.

Ο δόλιχος ήταν δρόμος αντοχής. Η απόσταση κυμαινόταν από 7-24 στάδια (1400-1800 μ. περίπου)

Ο δρόμος σταδίου ήταν το παλαιότερο από όλα τα αγωνίσματα δρόμου. Πρόκειται για αγώνα ταχύτητας, που θα μπορούσε να παραλληλισθεί με τον σημερινό δρόμο των 200 μέτρων. Κάλυπτε τη διαδρομή 600 αρχαίων ποδών ή ενός “σταδίου” (περίπου 190 μ.), ταυτιζόταν, δηλαδή, με το μήκος του σταδίου μέσα στο οποίο διαγωνίζονταν οι αθλητές. Έτσι, οι δρομείς στην Ολυμπία έπρεπε να διατρέξουν όλο το μήκος του σταδίου μεταξύ των δύο βαλβίδων (192,28 μ.).

Στους αγώνες της Ολυμπίας, ο δρόμος σταδίου παρέμεινε το μοναδικό αγώνισμα μέχρι το 728 π.Χ. (13η ολυμπιάδα). Όμως, ακόμη και μετά την εισαγωγή των άλλων αγωνισμάτων, εξακολούθησε να είναι το σπουδαιότερο όλων, γι’ αυτό το λόγο συνηθιζόταν ο νικητής στον αγώνα σταδίου, που ονομαζόταν “σταδιονίκης”, να δίνει το όνομά του σε κάθε ολυμπιάδα.

Ο πρώτος σταδιονίκης στην Ολυμπία ήταν ο Ηλείος Κόροιβος, το 776 π.Χ. (1η ολυμπιάδα). Ο δρόμος σταδίου ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα αγωνίσματα και, με βάση ορισμένες πληροφορίες των αρχαίων πηγών, εικάζεται πως η συμμετοχή σε αυτόν ήταν πάρα πολύ μεγάλη.

Σπουδαία παράδοση στο αγώνισμα είχαν δημιουργήσει οι αθλητές από τον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας. Αναφέρεται, μάλιστα, ότι σε κάποια ολυμπιάδα και οι επτά πρώτοι δρομείς του τελικού αγώνα ήταν Κροτωνιάτες. Οι συμπατριώτες τους καυχιόνταν ότι ο τελευταίος των Κροτωνιατών ήταν καλύτερος από τον πρώτο όλων των Ελλήνων. Ο Σπαρτιάτης Χίονις κέρδιζε στον δρόμο σταδίου επί τέσσερις συνεχείς ολυμπιάδες (από το 668 έως το 656 π.Χ.). Ο Ευβώτας από την Κυρήνη, ελληνική αποικία στη Β. Αφρική, ήταν τόσο βέβαιος για τη νίκη του, που κατά την 93η ολυμπιάδα (408 π.Χ.) έφερε μαζί του και τον ανδριάντα του, για να τον αφιερώσει μετά τη νίκη του! Πράγματι, αναγορεύθηκε νικητής και τότε έσπευσε να στήσει το άγαλμά του στην Ολυμπία, εκπλήσσοντας όλους τους θεατές