Παναθήναια

Η πιο λαμπρή εκδήλωση της πόλης των Αθηνών ήταν η γιορτή των Παναθηναίων. Πρόκειται για πανάρχαια γιορτή μέσα στην οποία συγχωνεύθηκαν τελετουργίες από διάφορες θρησκευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν της πολιούχου θεάς Αθηνάς. Από την εποχή της αναδιοργάνωσης των Παναθηναίων (μέσα του 6ου αι. π.Χ.) τελούνταν δύο διαφορετικές γιορτές: τα Μικρά Παναθήναια, κάθε χρόνο και τα Μεγάλα κάθε τέσσερα χρόνια.

Για τους αρχαίους Αθηναίους η θρησκευτική αυτή γιορτή ήταν μια ευκαιρία να εκδηλώσουν έμμεσα την περηφάνια τους για την πολιτική και πνευματική υπεροχή της πόλης τους. Ήταν μια εκδήλωση με έντονο πολιτικό χαρακτήρα, ο οποίος φανέρωνόταν μέσα από τις διάφορες θρησκευτικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις.

Η τελετή των Μεγάλων Παναθηναίων απεικονίστηκε με ανεπανάληπτο τρόπο στη ζωφόρο του Παρθενώνα, μνημείου συμβόλου της δημοκρατικής Αθήνας. Εκεί ο Φειδίας και οι συνεργάτες του απαθανάτισαν με τη γλυπτή τους σύνθεση τα γεγονότα και την ιδεολογία των Παναθηναίων, με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται προσιτά και κατανοητά από τις μεταγενέστερες γενιές ακόμη και ως τις μέρες μας.

Κορυφαίο γεγονός της γιορτής των Παναθηναίων ήταν η πομπή των Αθηναίων πολιτών, που ξεκινούσε από τον Κεραμεικό (Δίπυλο) και διασχίζοντας την Αρχαία Αγορά έφθανε πάνω στην Ακρόπολη για να προσφέρει θυσίες και να ντύσει με νέο πέπλο το άγαλμα της θεάς. Η πομπή και η τέλεση θυσιών γίνονταν την τελευταία μέρα των εορταστικών εκδηλώσεων, την 29η Εκατομβαιώνος, ενώ τις προηγούμενες μέρες διοργανώνονταν διάφορες εκδηλώσεις αγωνιστικού χαρακτήρα που διαρκούσαν περίπου μια εβδομάδα. Σ’ αυτές περιλαμβάνονταν αθλητικοί αγώνες και μουσικοί και ποιητικοί διαγωνισμοί.

Τα αθλητικά αγωνίσματα περιελάμβαναν τα ολυμπιακά αθλήματα και τα αγωνίσματα με ιδιόμορφο χαρακτήρα που είχαν αφετηρία τους τοπικούς αγώνες. Στα πρώτα εντάσσονται οι ιππικοί αγώνες, ο δρόμος, τα διάφορα είδη πόλης και το πένταθλο, ενώ στα δεύτερα ο έφιππος ακοντισμός ο χορός πυρρίχη, η ευανδρία, η λαμπαδηδρομία και η κωπηλασία.

Οι μουσικοί διαγωνισμοί περιελάμβαναν ἀγῶνες κιθάρας και αυλού ενώ οι ποιητικοί, απαγγελία των Ομηρικών Ετών με συνοδεία αυλού η κιθάρας, Τα βραβεία που δίνονταν στους νικητές ήταν χρήματα, αμφορείς γεμάτοι λάδι, χρυσά στεφάνια και βόδια. Τα έξοδα της διοργάνωσης κάλυπταν το κράτος και πλούσιοι πολίτες